Марцін Якімовіч
Чаму Ісус перадаў яго сваім вучням да таго, як адбылося «афіцыйнае» спасланне Святога Духа? Навошта прасіць пра дар Духа, калі мы ўжо атрымалі Яго?
Ісус «схіліў галаву і аддаў дух». Хоць першапачаткова мы перакладаем гэта як «аддаў душу” ці нават “выпусціў дух”, грэцкая фраза paredoken to pneuma (літаральна «даў дух») ніколі не выкарыстоўвалася ў старажытных тэкстах для апісання смерці! Ці быў апошні подых Ісуса, быў спасланнем Духа на Царкву, сабраны ля крыжа?
І другая сітуацыя: «Пасля гэтых слоў Ён дыхнуў на іх і сказаў ім: «Прыміце Духа Святога!». Чаму Ісус перадаў Духа перад Пяцідзесятніцай?
Заўсёды па-новаму
– У старажытным Касцёле былі дзве традыцыі, – тлумачыць а. Віт Хландоўскі. – Традыцыя Лукі кажа аб спасыланні Святога Духа на пяцідзесяты дзень пасля Пасхі. Але ў нас ёсць і традыцыя Яна, якая звязвае спаланне Святога Духа са смерцю Ісуса на крыжы і ўваскрасенням, а значыць, са Вялікай пятніцай і Вялікаднем. У некаторых цэрквах у першыя стагоддзі было прынята, каб гэтыя пяцьдзесят дзён пасля ўваскрасення былі часам сашэсця Святога Духа. Прыгожы знак – Дух Святы прыходзіць шматлікімі спосабамі і Яго прыход заўсёды новы, свежы.
– Калі дзіда прабіла бок Ісуса, хлынула кроў і вада. Такім чынам, мы бачым, што Ісус перадае сваім вучням свой Дух. Пачатак Касцёла звязаны з дарам Духа, які выліўся на яе ў Вялікую пятніцу, у вечар Уваскрасення і праз пяцьдзесят дзён пасля гэтага. Усе гэтыя падзеі хочуць сказаць, што немагчыма зразумець Касцёл без яго блізкіх адносін з Духам, які выткаў Царкву, як раней выткаў чалавечнасць Ісуса ва ўлонні Марыі, – тлумачыць кс. Кшыштаф Парасла. – Укрыжаваны здзейсніў прароцтва пра патокі жывой вады, якія з гэтага часу арашаюць Касцёл. «Дух бо яшчэ не быў дадзены, бо Ісус яшчэ не быў праслаўлены».
Рэвалюцыя
— Апісанне смерці Ісуса ва ўсіх Евангеллях насычана тэалагічным зместам. Кожнае слова мае значэнне! – кс. праф. Марыюш Росік. – Габрэйскі тэрмін ruah і грэцкі назоўнік pneuma азначаюць больш, чым проста дух. Іх першапачатковае значэнне паказвае на вецер, віхор. Евангелісты звяртаюцца да бліскучай гульні слоў: чалавечы дух Ісуса, напоўнены Духам Святым, вырываючыся з цела Збаўцы ў момант Яго смерці, ператвараецца ў віхор або вецер. Гэты магутны вецер рве заслону храма, за якім, як лічыцца, жыў Бог. А паколькі ён разбураны, значыць, кожны мае адкрыты доступ да Бога. Да збаўчай смерці Ісуса першасвятар уваходзіў у Святое святых ў храм толькі адзін раз у год, у Дзень адкуплення (найвялікшае яўрэйскае свята). Толькі адзін раз у год толькі адзін чалавек на зямлі меў кароткі доступ да Самога Бога. Смерць Ісуса ўсё змяніла. Жэстам болю Бог разарваў сваю вопратку і даў доступ да сябе ўсім, хто прыме збаўчыя плады гэтай смерці. Прароцтва дадзенае Самаранцы аб тым, што сапраўдныя паклоннікі будуць пакланяцца Богу ў духу (Духу) і праўдзе, спраўджваецца. Недаступны нікому (акрамя першасвятара), Бог Старога Запавету становіцца даступным для ўсіх, хто верыць у Ісуса ва ўсе часы і ў кожным месцы. Поўная рэвалюцыя! Усведамляючы, што Святы Дух звязаны з ветрам, Ян XXIII, адчыняючы акно свайго кабінета, прарочым жэстам абвясціў аб скліканні Другога Ватыканскага Сабору. На пачатку свайго Пантыфікату гэты Папа маліўся аб новым спасланні Святога Духа.
– Я ўсё часцей перажываю Вялікую пятніцу як свята Духа Святога, – кажа дамініканец Томаш Новак. — Я ведаю, што мы носім чырвоныя арнаты не таму, што пралілася кроў, а таму, што гэта колер прысутнасці Святога Духа. Немагчыма праліць кроў для Бога без Духа Святога. Тады гэта забойства, забойства, але не мучаніцтва. Толькі ў Духу Святым вы можаце аддаць сваё жыццё з любові
Забарыкадаваныя
— Гісторыя пасля ўваскрасення пачынаецца з вялікага крызісу апосталаў. Яны адчуваюць страх, які мяжуе з адчаем – тлумачыць езуіт Мацей Шчэнсны. — Яны сядзяць зачыненыя. Яны баяцца за сваё жыццё. Яны страцілі ўсе перспектывы на будучыню. Тры гады Госпад Ісус вырашаў, што яны будуць рабіць і куды ісці, а ў Вялікую пятніцу ўсё абрынулася. Збаўца прыходзіць да іх, нягледзячы на зачыненыя дзверы, даказваючы, што Ён можа пераадолець усе закрытасці і перасцярогі. Першае, што ён ім перадае – гэта мір. Мы памятаем, што апосталы не затрымаліся ў Вячэрніку, каб разгледзець тэалагічную праблему, ці ўваскрос Пан Ісус. Яны забарыкадаваліся там, бо яны трывожыліся за сваё жыццё. Ісус дыхаў на іх, наказваючы прыняць Духа Святога, Суцяшальніка. Без Яго няма сэнсу спрабаваць працягваць любіць або жыць, як Ісус. Атрыманне Духа непасрэдна вядзе да жадання любіць, клапаціцца пра іншых, прабачаць ім, калі яны прычыняюць нам боль.
— Гэта ўстанаўленне Тайны (споведзі) паяднання. Яшчэ да таго, як праз пяцьдзесят дзён Бог выліў Духа на ўсю Царкву ва ўваскрасенні ён перадае ўладу адпушчэння грахоў святарам, устанаўляе абрад пасвячэння, дадае кс. праф. Росік. – Калі Майсей ад Божага памазаньня асьвяціў першасьвятароў: Аарона, Надава і Авіуда, ён загадаў ім рытуальнае абмыццё. На думку адных біблістаў, гаворка ішла аб абмыванні ўсяго цела, на думку іншых — толькі аб абмыванні ног. Нават калі пасвячэнне старазапаветных святароў пачыналася з абмывання ўсяго цела, апосталам было дастаткова абмывання ног. Сам Езус сцвярджае, што апосталы чыстыя дзякуючы яго слову, і што памытаму трэба толькі абмыць ногі.
У Вялікі чацвер Ісус пасвячае святароў Новага Запавету, а ў нядзелю Уваскрасення ўстанаўлівае сакрамэнт паяднання. Праз сем тыдняў той жа Дух ахопіць усіх, хто прыме веру ў Уваскрослага.
— Гадамі я горача маліўся, каб гэты сказ прыйшоў да мяне з ласкай: «Прымі Духа Святога. Каму вы даруеце грахі, тым адпускаюцца, а чые захоўваеце, тым застаюцца», — шчыра кажа а.Томаш Новак. — Я лічу, што споведзь — гэта спасыланне Святога Духа і што Бог дае прарочыя дары і таму, хто спавядаецца, і таму, хто прыходзіць на споведзь. Калі мы запрашаем Святога Духа, мы адкрытыя на Яго словы, Ён мае магчымасць дзейнічаць. Гэта тое, пра што я малюся і давяраю: каб кожнае маё слова навярнула чыёсьці сэрца.
Будзь як губка!
Сашэсце Святога Духа, апісанае Лукой і Янам, з’яўляецца напамінам для нас пастаянна прымаць Яго і клапаціцца аб гэтых адносінах. Зразумела, што праз хрост і мірапамазанне мы пагружаемся ў яго, але, як казаў айцец Ян Гура: «Бачыш, што яшчэ не ўсюды дайшлі хрысцільныя воды».
Гэты стан дасканала апісвае с. Богна Млынарж: «Аб’ектыўна мы ўжо ўсё маем: Дух ужо прыйшоў. Аднак мы адчуваем напружанасць паміж тым, што з’яўляецца аб’ектыўнай рэальнасцю, і нашым суб’ектыўным вопытам. Мы жывем пасля паслання Духа. Аб’ектыўна: і ласка, і ўсё, што трэба для збаўлення, ужо нашыя, мы маем усе дары і харызмы. Гэта аб’ектыўная і нязменная рэальнасць. Але з пункту гледжання нашага вопыту ўсё яшчэ «адбываецца». Мы знаходзімся ў працэсе ўбірання гэтай Божай рэальнасці. Уявіце, што вы кладзеце ў ваду камень і губку. Аб’ектыўна яны аднолькава пагружаныя і аблітыя вадой, але ні кроплі не пранікае ў глыбіню каменя, а губка яго ўбірае. Мы павінны быць як губка. Паступова ўбірайце Дух».
Грэка-каталіцкая парафія Маці Божай Нястомнай Дапамогі 